Поголема социјализација вон училиштето за децата со Даунов синдром во Велес, предлагаат родители
На Викторија Гајдова, четиринаесет годишно дете со Даунов синдром, во Велес и недостасува простор во кој ќе може да се социјализира, да игра, да запознава нови пријатели или да го користи своето слободно време по завшувањето на часовите во основното училиште „Благој Ќирков“. Сега компјутерот, нејзината помала сестра и семејството се тие со кои девојчето го споделува слободното време. Така е се додека не заврши учебната година бидејќи во лето татко и Кирил и наоѓа работни задачи што Викторија лесно и брзо ги извршува во канцелариите на семејната фирма. Таа е среќна кога за успешноста е наградувана и весела кога запознала нови личности, кои по работа доаѓаат кај нејзиниот татко.
„Мила мамо, твојот поглед како јасно сонце грее а твоето срце, мамо, љубов блага, нежна лее.
Нејќам да си тажна мамо, па затоа јас те слушам, сакам да сум добро дете, да те бакнам, да те гушнам.“
Овие стихови ги напиша Викторија во осмомартовската честитка на мајка си Габриела. На крајот од текстот, како и секое дете, нацрта едно срце, го обои со црвена боја за да ја покаже својата љубов кон жената која ја донесе на свет и тоа како прва рожба.
„Викторија не е поинаква од нејзината помала сестра Елена. Четиринаесетгодишното девојче можеби повеќе се бори за се што ќе посака во животот, па и за љубовта на мајка си. Таа е малку поголем борец кој умее да дарува неизмерно голема количина на љубов.“ Вака ја опишаа својата постара ќерка Викторија, мајка и Габриела и татко и Кирил. Тие денеска, на светскиот ден на Даунов синдром, без предрасуди ја раскажаа животната приказна на својата постара ќерка . И веднаш рекоа денеска се среќни на секој нејзин постигнат успех. А таа тоа го постигнува не така тешко затоа што одлично се носи со синдромот уште од своето раѓање. Викторија тоа можеби им го должи на своите родители кои релативно млади се соочиле со проблемот и до ден денес не се откажуваат во барањето решение.
“Ние сме среќни што во сите прегледи што ги направивме беше констатирано дека нашето дете ги нема оние недостатоци што можат да се појават кај лице со Даунов синдром. Зборувам прво за физичките а потоа и за менталните. Уште на три месечна возраст ја однесовме во Белград затоа што тогаш, пред четиринаесет години, во Македонија не постоеше соодветна институција. Таму имавме среќа да соработуваме со психолог по потекло од Хрватска чија специјалност е Даунов синдром. Соработувавме и со физиотерапевт. Работевме таму и постојано вежбавме дома. Имавме среќа што на секое тестирање нашата Викторија беше категоризирана како нормално дете на долна граница или како што сум слушала, јас не сум лекар по професија, на граница на физиолошка тапост. Ќерка ми прооде на дваесет месечна возраст и тоа секако е успех, “ рече мајката Габриела.
Нејзиниот сопруг Кирил вели дека како родители на Викторија од секогаш имале цел да извлечат максимум од неа.
„Така ни беше речено од психологот и ние тежнеевме да извлечеме максимум од капацитетот што Викторија го поседува. Таа е многу паметна, многу трудољубива, училишните обврски ги исполнува толку колку што може. Дури и последната категоризација што ја направивме во Заводот за ментално здравје во Скопје имаше препорака да посетува редовно училиште и редовна образовна програма. Јас со гордост ќе кажам дека сите екстерни тестирања Викторија ги помина со оценка тројка освен лани кога на тестот по македонски јазик доби двојка. И јас лично сметам дека за неа тие се преголем успех,“ рече Кирил.
Гајдови сметаат дека на Викторија единствено што и недостасува во градот е можност за нејзина социјализација. Бидејќи во градот нема здружение на деца со Даунов синдром ниту пак за нивните родители Гајдови рекоа дека таква форма на граѓанско здружување му е потребна на Велес.
„Тоа е повеќе од потребно за децата, за да можат да се дружат, да играат, да го исполнуваат слободно време. На Викторија единствено дома и преостанува да игра со компјутерот и со сестра и. Во таа смисла и недостасува социјализација и комуникација. Инаку за време на летниот распуст Викторија оди во службените канцеларии на татко и, каде добива работни задачи и комплетно ги исполнува. Кирил пронајде начин како да и објасни дека секој денар во животот мора да се заработи па таа е пресреќна кога дома се враќа со парична, се разбира симболична награда за успешно реализирани работни задачи,“ рече Габриела.
Викторија годинава ќе заврши девето одделение. Нејзините родители сакаат да ја запишат во средно училиште. Бидејќи девојчето покажува афинитети за лакирање на нокти, шминка и мејк ап, родителите сметаат дека детето може да се остручи за таков профил на работник и дека тоа за неа ќе биде материјална гаранција во понатамошниот живот.
„Единствено се плашиме од тоа како Викторија ќе биде прифатена од средината, значи од учениците кои ќе учат со неа. Да не биде изложена на подбив, на потсмев затоа што тоа се деца кои влегуваат во пубертет. Не можеме да оцениме дали ќе и помогнеме или ќе и наштетиме. Повторно ќе речам сметам дека има капацитет тоа да го постигне затоа што е голем љубител на козметологија, обожува да лакира, да шминка и да прави третмани на лице “ рече Габриела.
Сега родителите планираат да разговараат со директорот и со професорите во средното училиште „Димитрија Чуповски“.Нивните проценки ќе им бидат значајни и ним и на Викторија. Помошта што девојчето досега ја доби од наставниците во основното училиште, од другарчињата и секако од првата учителка и првиот психолог во родниот град ги мотивира да го направат овој чекор.
„Особена благодарност сакам да искажам за нејзината наставничка од прво до пето одделение, Ленче Димова. Немам зборови да ви опишам колку жената беше посветена, колку време издвојуваше за да работи со Викторија и колку многу се трудеше моето дете да не биде отфрлено од средината туку прифатено во образовниот процес. И неможам да искажам колку многу успеа во тоа. Вториот човек што подеднакво е заслужен за она што денеска е Викторија е логопедот Никола Попов. За жал тој почина но неизмерно сум му благодарен за тоа што постигна додека работеше со моето дете,“ рече Кирил.
Неговата искрена родителска порака до сите семејства во кои раснат деца со Даунов синдром е дека треба да ги интегрираат во образовниот процес а општеството да ги прифати како личности кои не се поразлични од другите.
„ Пред неполни четиринаесет години на ендокринологија во Скопје д-р Шукарева ни објасни дека станува збор за состојба која е последица на делба на хромозоми и која кај нашата Викторија создала вишок на трисомија 21. Тоа е состојба со која детето се раѓа и живее, тоа не е болест. Родителски гледано тоа е нешто со кое родителите треба да се соочат веднаш и да го раснат детето со грижа и љубов. Секако и да го воспитуваат во духот дека тоа е нормална единка, душа, човек. Европа многу одамна ги надминала овие предрасуди и ги решила многу практично со интегрирање во образованието и во системот. Мислам дека и ние почнавме да се движиме во тој правец зошто и кај нас веќе имаме лица со Даунов синдром дипломци на факултет,“ рече Кирил.
Гајдови ги споделија и последните информации кои ги имаат и кои се однесуваат на лица со Даунов синдром што живеат во Белград. Таму не само што се образуваат туку и работат и склучуваат бракови, затоа што до нив многу порано стигнале информациите за примери кои ги нуди напредната медицина и според чии резултати лица со Даунов синдром раѓаат деца кои немаат ваков синдром. /У.Ј