По куќата на велешкото семејство Џајкови е именувано „Џајково маало“
На левата страна на Велес, до велешкото маало „Варналиите“, се наоѓа „Џајково маало“. Во стар Велес во него живееле богати адвокати, кафанџии, бавчаванџии, трговци, поети и револуционери кои со своите дела оставија длабоки траги во историјата на својот град и на државата. Тоа се нашите сограѓани како првоборците Ганчо Хаџи Панзов и Бане Ронката, војводата Докурчев и уште неколкумина други значајни жители на „Џајково маало“. Кога велешани зборуваат за ова маало тогаш ви кажуваат информации поврзани за своите сограѓани што воглавно живееле на сегашната долга улица „Вера Циривири“.
(куќата на семејството Џајкови)
Маалото почнува од куќата на Џајкови по која и го добило името. Во неа живееле Веса Џајкова со децата Пала и Ружа, како и Благој Џајков со сопругата Слоботка и синовите Ванчо и Алексо. Веднаш до нив била куќата на Панче Есмеров со децата, синот на чие име не можеа да се сетат моите соговорници кои пак ми го соопштија името на неговата ќерка, Пандорка. Во третата куќа од редот живеела Анисија Зарзева со семејството и веднаш до неа адвокатот Асен Кртев со семејството, со синот Никола и ќерката Лана.
(куќата на семејството Аликарови – Апасиеви)
Во продолжение на редот куќи во маалото , од левата страна се наоѓала турска куќа, а веднаш до неа била куќата на Јованче и неговата жена Ратка Зарзеви, позната по филмската улога на бабицата во македонскиот фим „Мис Стон“. Тука живеел и неговиот брат Киро Зарзев, а веднаш до него била во тогашно време велелепната куќа на Пано Аликаров- Апасиев со синовите Димо и Јован и ќерката Васа. Пред Апасиеви куќата била на велешкото семејство Боцеви кое изградило и чешма, на самиот агол на улицата. Во оваа куќа како снаа дошла и велешанката Елена Кртева, сестра на адвокатот Асен Кртев, за која народниот пејач ја испеал песната „Елено ќерко, Елено“.
Потоа во редот куќи следна била на илинденскиот војвода Андреја Димов Докурчев , па куќата на Онче и Ванче Маџарови , потоа на едно турско семејство, па куќата на Киро и Грозда Гигови со синовите Никола и Ило и ќерката Деница.
Во продолжението на „Џајково маало“ се наоѓала куќата на Анѓелче Мазнев со синовите Благој и Димо, а до нив живеел познатиот шегаџија Петре Читкуш со ќерките Коца и Светла. Тука биле и Стеван и Пандора Босотови со синовите Јован, Ганчо и Благој и ќерката Весна, а до нив било семејството на бавчаванџијата Димитар и Донка Трипчеви – Американците, со синовите Ангел и Пенчо и ќерките Васа и Марионка. Потоа следна била куќата на бавчаванџијата Никола Лазаров со синот Панче, па Ацо Аџи Арсов со синовите Петре и Панче , до кого биле куќите на семејствата бавчаванџии Гигови до кои живеел познатиот лозар Ало со сопругата Анка Рткови, па бавчаванџиското семејството Чолакови и до нив Благој Јаковлеви со синот Стеван и две ќерки како и неговиот брат Живко Јаковлев со синот Тодор и ќерката Благојка.
Веднаш до нив, во Џајково маало, била куќата на големиот борец Бане Андреев Ронката. Подоцна куќата на Ронкови ја купиле браќата близнаци Симсарови. До куќата на Ронкови била куќата на Јованче Миров со синот Стојанче, па на Ацо Миров со двете ќерки, потоа била куќата на Бранко и Анѓа Јолдашеви со ќерката Марија, а тука живееле и Бранко Караколев со синот Светле како и познатиот велешки шнајдер Јован со сопругата Магда Босотови,со децата, синот Стево и ќерката Аница.
Во овој дел на маалото живеело и семејството Галистојанови, сопственици на кожара, со ќерката Милка. Подоцна куќата ја купиле Борис и Сута Таневи со синовите Ордан и Мето, а од нив пак куќата ја купил влавот Христо кои има син Ане. Во близина на куќата на Галистојанови живеело семејството Анкуртеви, Трајко со синот Орце и внуката Софија се додека од нив куќата не ја купил влавот-брат на Христо.
(родната куќа на шпанскиот борец Ганчо Хаџипанзов)
Таму, во тој дел на маалото, во убава куќа живеело и семејството на Ванчо и Павлина Хаџипанзова со синовите Ганчо, шпански борец и поет, автор на песната посветена на Велес „Ќе се вратам“, со брат му Благој и сестра му Љубица. Таа била учителка која остана запомната како единствена жена велешанка која издржувала казна затвор на Голи Оток. До куќата на Хаџипанзови била куќата на Илија Лалјушев, а до неговата била куќата во која живеела Пандора Вишинова Мирова со синот Киро. Потоа следеле куќите на Атанас Ристевски со синовите Никола и Ристе, а до нив бил и Ацо Ристов додека на крајот од улицата се наоѓала куќата на семејството Црвенпанови која подоцна ја купи свештеникот Зоран Грозданов.
На делот од Џајково маало во правец кон Потокот живееле семејствата на Ристо и Рајна Шутеви со децата Атанас, Ангел и Марија како и Атанас и Родна со децата.
Редот куќи, од спротивната страна на Џајково маало, започнувал со куќата на Илија и Ристанка Бојаџиеви со ќерката Павлина и синот, па куќата на Илија и Павлина Ќурчиеви со синот Страхил и снаата Тимка со децата Алексо Јосиф и Благој. Од нив потоа куќата ја купило семејството Оцедови поточно Ганчо и Коца Оцедови со ќерката Марија. Редот продолжува со куќата на познатиот велешанец Ангелко Палашев, првиот библиотекар во Велес, со синовите Милан и Димче.
Во овој дел од маалото, инаку на сегашната улица „Петар Михов“ се наоѓала прво куќата на анџијата Димко Кимов, па на семејствата на Илија и Павлина Ќурчиеви со синовите Филимон, Панче, Страхил и Александар, потоа на Ганчо и Коца Караколеви со ќерката Марионка како на семејствата на Орде Апашот, неговиот брат Иле берберот, па на Благој и Марика Јаковлеви со децата Стево,Љубе и Вера. Таму биле и куќите на семејствата Нацеви, Дусниови, Паужинкови , Гашеви, браќата Лазо, Трајко и Димко Лазови, потоа на Ќупеви, на Борис Танев, на учителот Петар Михов, како и на Кочо Ценкин , на Артинови, на Саздо и Сута Галеви,на Тикварови со децата Благој, Ицо и сестра Лилјана. Нивната куќа подоцна ја купило семејството Петрушеви.
Во долниот дел на Џајково маало живееле Ѓошо и Зора Хаџи Петрушеви со синовите Цанде, Страшо и Лазо, потоа Ганчо Циунов, па Ило Налбатот, па Црвенкови, кој си заминале за Бугарија, а куќата ја купил Ацо бавчаванџијата. До него живеело семејството на Онче и Пандорка Ончеви, со синот Кочо, до чија куќа се наоѓал домот и на Онче и Руса Бунови со децата Димче, Илија,Борис и Пандорка. На крајот од овој дел на Џајково маало , на раскрсницата на денешните улици „Вера Циривири“ и „Димитар Влахов “, се наоѓале куќите на Лазо Бекташ, на семејството Крстеви, на самарџијата Цеко Цеко и на Целцеви, со синот Благој.
Со најголем дел од информации, поврзани за старите велешки семејства од Џајково маало, помогна адвокатот Пенчо Трипчев – Американецот.
Стоилко Андреевски