Крајниот сокак на велешкото маало Дворови во стар Велес

Третиот дел од Дворови се наоѓа од страната на железничката линија Велес- Штип до брегот на реката Вардар поврзан со останатиот дел на маалото преку мала и голема галарија.Во него имало помал број на семејства но и тие како и другите живееле сложно. За разлика од предходните двa овој дел  на маалото Дворови најмногу го чувствувал повардарецот, а водите на Вардар ги заплискувале последните куќи кои се наоѓаат на неговиот брег. Од дваесетите па се до шеесетите години на минатиот век на крајот од ова маало се наоѓала и најголемата и најубавата плажа во Велес.

Таа била лоцирана од местото на денешната зграда на ХИВ се до под самиот Железен мост на која топлите, чиста вода на Вардар и ситниот песок и давале посебна убавина. Сите млади од поранешен стар Велес на неа се сончале и се капеле во реката. Тука се раѓале пријателства , а и првите љубови, меѓу момчињата и девојките.Мала плажа имало и над Железниот мост, од левата страна на Вардар, кај бавчите. Големо задоволство, особено за добрите пливачи било кога тие скокале во Вардар од кај „Бентот“,на оклолу петстотини метри погоре,  за потоа носени од водата да пливаат се до оваа плажа или до карпата кај островчето во реката викано „Јаниташ“ што се наоѓа на јужниот излез на Велес во населбата Долни Дуќани.

А за да се стигне до Вардар преку овој дел на маалото Дворови се користат двете галарии, малата и големата, под железничката пруга Велес – Штип. И кога ќе се помине низ малата галарија најнапред се наоѓала куќата на Деса која живеела со синот Љубе и ќерката Руска а до нив бил домот на Тоде кондураџијата со синот Благој, потоа Миле и Пандора Бујуклиеви, со синовите Тошо и Трајко,па Иле и Руса Зврцинови со синовите Мето и Ѓоре. Во сокачето до самата пруга живееле и касапот Дане и Нада Андови со синот Илија и ќерките Маца и Дорка како и Киро и Миланка Kочови со синот Баже и ќерка Љубенка, до чија куќа се наоѓа сегашната зграда на нижото музичкото училиште во кое претходно била сместена полициска станица, па имала пренамена во детска градинка и за слични потреби. До оваа зграда се наоѓала куќата на Коле и Виктор Галинови и нивните сестри Лиза и Гала. Таму живеело и семејството на Абазот, со синот Борис Чаушот како и Рамче со синот Шукри. Во овој дел на маалото свој домови имале и семејствата на Ангеле и Ружа Анѓушеви, Ацо и Љупка Анѓушеви, Страшо и Рајна Маневи со синовите Љубе и Стојанче, Анде Мрцката со син Панче и ќерката Бота, Нада Бркиќ и семејството Шабанови. Во тој дел на сокакот до самата железничка пруга живееле и Трајко Мрцков, кој подоцна ја продал куќата на Рајна со ќерките Мила и Ленче.

Всушност штом ја минете малата галаријата вие се наоѓате на мала раскрсница која од лева страна ве води во сокакот на музичкото училиште, право кон брегот на реката Вардар и на десно покрај самата пруга за Штип. На раскрсницата, веднаш во чело се куќите на Војо и Благојка Унчеви со ќерките Славица и Силвана како и на Тодор и Панда со синовите Ацо и Киро и ќерката Васа. До нив е домот на Орце и Фета Бајрактарови со синот Стојан додека во редот куќи од левата страна на сокакот кој води кон брегот на Вардар живееле Благој и Слободанка со двете ќерки, како и Ѓорѓи и Пала Зарезанкови со ќерките Лила, Ката, Маре и со синот Тоше. На самиот брег на реката, како последна, била куќата на семејството Арзиови кое е старо велешко ромско семејство и единствено во ова маало, во строгиот центар на градот.

Кога пак ќе излезете од малата галарија, во истиот сокак што право води кон брегот на реката Вардар, од десната страна прв бил домот на Стојан и Нада – учителката Маневи со синот Диме и ќерка Вера, потоа на Борис и Веса Маневи со синовите Перо и Ангел и ќерката Родна, трет на Богдан и Лена Лазарови со синот Венцо и ќерката Вида, потоа на неговиот брат Благој и Сава Лазарови со синот Лазе и ќерките Ленче и Анка, на Борис и Анѓа Вишинови со синовите Гени и ќерката Соња, на Ацо и Мица Петрови со синот Симо и ќерката Светлана како и Милан и Мира Воденичарови со синот Драгче и ќерката Вера, па Перо и Цанда Воденичарови со ќерките Ана и Славица, Петре и Ленче Кавазови со синот Орце и ќерките Бојка и Ружа. Во последните куќи кои се наоѓаат во непосредна близина на брегот на Вардар живеело и семејството Зарезанкови кое се исселило во Скопје.

Таму има сокак што навлегува кон штипската пруга. Првата куќа во овој сокак била на Ристо а потоа и на синот Благој со снаата Даринка Најдови и со ќерките Благица и Бориславка потоа наредни се куќите на Петре и Васа Чореви со синот Јове и ќерка Рајна, на Невена Иванова со синот Орце и ќерката Лила, Ангел и Елисавета Ингилизови од кого куќата ја купиле Маре и Димко Митреви а ја наследил синот Ангел со сопругата Иванка и со ќерката Виолета Трајкови. Наредна во редот куќи е на Петре и Трајанка Ингилизови со синови Љупчо, Димче и Левче како и ќерката Савета до кого куќа имале Јордан и Василка Јаневи со синовите Ѓоко, Бојчо и Никола, потоа Богдан и Ана Гуцинови со синовите Ѓоре, Велко и Коле и ќерките Тодорка и Горда, па Киро и Летка Чивчиристови со ќерката Ана, до нив Трајко и Адела со синот Димо и снаата Трајанка Јорданови и последната куќа од таа страна на улицата била дом на Панче и Нада Џампалови со синот Николче и ќерките Лила и Стојна како и на неговата сестра Грозда.

Спроти нив живеело семејството Нешови. Нивната куќа е прва од спротивната страна на сокакот. Таа порано била стара турска куќа во која најверојатно живеел бег па со купувањето семејството Нешови ја поделило на два дела. Во првиот, од страната на пругата живееле Маре и Дончо со синовите Илија, Благој и Љубе како и со ќерките Цветанка, Тодорка и Ленче додека во вториот дел Борис и Драга Нешови со синот Андреја и керките Љубенка и Донка. До нив биле изградени првите урбанизирани двокатни куќи лепенки.

Во првата од горна страна живееле Ѓоре и Татјана Тасеви со ќерките Лидија и Билјана а од долна страна Ѓошо и Цвета Барбутови со ќерките Веска, Летка и Буба. Во втората Трајко и Данка Кожарови со керките Анѓа и Билјана а во лепенката Рада и Борче – железничарот со синот Лазе и ќерката. Во третата куќа живеел еден од браќата Лефкови, познатите газди на фабриката за ќумци, Алексо со синот Левче и снаата Зора. Во куќата залепена до нив живееле повеќе семејства бидејќи таа во неколку наврати се продавала. Еден од нејзините сопственици бил и попот Борис.

Паралелено со овие куќи се протега и имотот на семејството Џипунови, на познатите браќа кафанџии Љубе, сопственик на кафената „Саат“ со сопругата Зора и на Ангел со сопругата Доста, потоа на нивниот братучед Јосиф, директор на хотелот „Интернационал“, со сопругата Марика и на Васил – железничар со сопругата Богдана. До нив живееле Анѓел и Грозда Арсови со синовите и ќерките. Последната куќа во редот е на Коце и Цвета Трлинкови со ќерката Нина.

Куќата има влез од страната на брегот на Вардар. Веднаш до нив се наоѓа домот на Родна Нечева со синовите Димче и Благој. Благој е првоборец кој храбро го даде својот живот за Македонија, во борба со бугарските фашисти. Димче се жени со Милица и ги имаат двете ќерки Благородна и Соња како и синот Благој, началник на велешката полиција и претседател на Основниот суд. По народниот херој Благој Нечев е крстена оваа улица во нов Велес. До Нечеви живееле Левко – берберот со сопругата Маре Димкови и со децата Иле, Мања и Лила, потоа Кочо и Нада со децата Стојна и Коле , па познатата русинка, учителката Бабушка.

За да стигнете во овој дел на Дворови сокаците што се минат се тесни но прави. Еден води од малата до големата галарија, покрај самата штипска пруга а во него живееле Панче Коленце, па Драган со жената и синовите Диме и Иле, па Невена со синовите Зоран и Трајко, потоа Борис и Невена со синовите Јове и Панче и со ќерките Ленче и Бота, Панче и Вера со синот Иле, Ванчо и Горица Бораниеви со синовите Петре и Диме и ќерката Маца како и Ана со ќерките.

Вториот влез во овој дел на маалото Дворови е преку големата галарија под штипска пруга со сокак што води директно до брегот на реката Вардар под Железен мост или денешната ХИВ-ска зграда. Од десната страна на оваа галарија или тунел се наоѓала куќата на Петре и Катица Крајчеви со децата Лазе и Маја, а до нив живееле Гребнарови кои куќата ја продале на двајцата браќа Петре и Никола Дојчинови. До нив живеат Атанас и Трајанка Димитрови со децата Сашко и ќерката Ели.

Од левата страна, во дворно место на Нешови конфискувано од државата е изградена трикатна зграда.

До неа свој дом да создадат Нешови Ѓошо и Вера со синовите Зоран, Благој и Марјан и со ќерката, а до нив се наогала убавата куќа со простран двор полн со цвеќиња и трендафили на првиот фотограф во Велес Дамаскин Манушев. Дамаскин тука живеел со неговата жена Анисија и синовите Стефан, Љубе, Боро и Мануш. Занаетот на татко Дамаскин го наследил Љубе Манушев кој стана надалеку познат мајстор на фотографијата. Љубе имал две жени,со првата му се родиле двете ќерки Елена и Марга, а од втората, Нада, ќерките Тања и Ана. До нив бил домот на  Дорчо и Нада Каранфилови со ќерките Стевка, Пале и Марина како и Илија и Зора Давчеви со синот Трајче и двете ќерки.

Стоилко Андреевски