Средношколци во симулација судеа, обвинуваа, се бранеа и донесоа пресуда во Основен суд Велес

Во белата зграда на правдата во градот, на Европскиот ден на граѓански права , први влегоа учениците од општествено хуманистичката насока на гимназијата „Кочо Рацин“ и од насоката деловен секретар на средното економско училиште„Јовче Тесличков“. Учествувајќи во симулација на заседание по обвинителен акт КО.БР.1/2019 против обвинет за кривично дело „малтретирање во службата, според член 143 од КЗ“ учениците ја согледаа тежината и одговорноста на професијата судија во Кривичниот оддел на судот . Симулацијата ја подготви судијката кривичар Габриела Гајдова.

Ученикот Давид Караколев ја облече судиската тога и седна на судиското столче во судница на Основен суд Велес додека во раце го држеше предметот. Како Претседател на Советот на судии него го следеа и двајца ученици поротници, Фросина Миланова и Игор Грујовски кои ги претставуваа членовите на Советот што постапуваа по предметот.

Ученичката Михаела Панова ја имаше улогата на оштетена додека нејзината врсничка Симона Здравевска беше бранител.

На масата до нив беа ученичките Бојана Караколева и Мери Спирова, првата во улога на тужена а втората беше Јавен обвинител.

Сите останати ученици во судницата, во потполна тишина и со особено внимание, го следеа симулираното судење како јавност, поточно граѓани.

На симулираното заседание по обвинтелниот акт на Основното јавно обвинителство Велес се докажуваше вина за прекумерно употребена сила над оштетената, како граѓанка, од страна на тужената инаку службено лице, претставник на државата, задолжено за чување на јавниот ред и мир. По изрекувањето на пресудата следеа и првите изјави.

-Денеска почувствувавме како е да се седи на столчето на судија и на порота. Интересна ама и тешка, одговорна работа. Се надевам дека еден ден некој од нас ќе биде судија на вистинско судење а не на симулација, рече ученкот Игор Грујовски.

-Секоја година, со особено задоволство можам да забележам дека симулациите завршуваат успешно. Морам да кажам дека сите ученици одлично се снајдоа во улогите кои ги одиграа. Јас искрено се надевам дека некој од нив во иднина ќе се одлучи тоа да му биде и животна професија. Ќе им порачам, повторно, дека судиската функција е љубов. Ако го сакате тоа што го работите, во животот нема да работите ниту еден ден затоа што работата ќе ви биде задоволство. Јас тоа го видов кај овие ученици кои сами се пријавија за улогите во симулацијата и се надевам дека некој од нив вгодина ќе ни дојде како бруцош од правен факултет во државата, рече судијката Габриела Гајдова.

Ако се земе во предвид дека токму таков пример веќе постои во Велес тогаш очекувањата на судската власт се остварливи. Велешанката Амела Кицара,која лани, на 25 октомври , на одбележувањето на Европскиот ден на граѓански права беше учесник, поточно ученик судија во симулацијата организирана од Граѓанскиот оддел годнава повторно дојде во судот но како студент на Правен факултет„Јустинијан Први“.

-Би сакала да и се заблагодарам на судијката Лидија Димова што ме покани и годинава да бидам дел од настанот, Европски ден на граѓански права и да споделам со вас дека минатогодишниот настан во судот мотивациски влијаеше да одлучам да студирам право. Да се биде правник значи да се има самодоверба да се говори јавно, да се биде хуман и да се практикува правото низ призмата на правда, правчност и заштитата на човекови права, рече Кицара.

Ученицитекои беа гости на Основен суд Велес , присуствуваа и на редовен судски процес по предмет на Кривичниот оддел на кој му претходеше и прием од страна на в.д претседателот на судот Александар Шопов, на избраната но сеуште не именувана нова претседателка, судијката Лидија Димова, претседателката на Кривичниот оддел и судијка Габриела Гајдова и на судскиот администратор Сузана Варналева.

– Судот постои за вас, за граѓаните, за правните субјекти. Тука треба да ги остварува секој што мисли дека му се повредени неговите права кои што му припаѓаат по закон. Судовите се должни непристрасно, законито и во разумен рок да ја остваруваат правдата, да ја доблжат до граѓаните согласно законскте прописи. Во судскиот процес и во донесувањето на пресудата, освен судиите, учествуваат и граѓани кои се судии – поротници. Секоја судска одлука се изрекува „Во име на граѓаните на Република Северна Македонија“. Граѓаните ни го даваат судскиот автортет, суверенитет а ние исто така ја остваруваме функцијата како дел од една власт, судската, во државата, рече Шопов.

-Судските поротници се значајна алка во донесувањето на одлуките затоа што секогаш кога се заклучува јавната расправа се слуша нивното мислење по кое судијата е должен уште еднаш да го изреферира предметот и од нив да добие мислење каква одлука треба да биде донесена. Одлуката се носи со мнозинство. Овој суд има случаи, иако во некој подалечни години, кога судии поротници знаеле да издвојат мислење кое било составен дел на одлука. Веројатно и затоа законодавецот оценил дека треба да бидат со високо образование па и да го познаваат правниот систем на државата, додаде судијката Лидија Димова.

Учениците, исто така, беа запознати со работата на двата оддели на судот, граѓански и кривичен, бројот на судии и на администрација, кога беше отворена и темата за потребата од професионални дактилографи во судските институции. За неа беше оставено да размислат учениците, од двата образовни профили, кои нема да го продолжат образованието по завршување на средното училиште.

Исто така, со судскиот администратор Варналиева, учениците ја разгледаа внатрешноста на институцијата и се запознаа со работата на администрацијата.

Европскиот ден на граѓански права во Основен суд Велес годинава се одбележа по трет пат. Целта е низ отворените влезни врати на институцијата да влезат што поголем број како на ученици така и на заинтересирани граѓани./У.Ј