Манипулативна и нејасна објава со каша од дезинформации за актуелните меѓународни настани

Текстот што се споделува во овој пост на Фејсбук е манипулативен и ја дезинформира јавноста за ситуацијата во Иран и војната во Украина, со цел Америка да се прикаже како некое лошо дете кое ги тепа и казнува сите. Написот е хаотичен и не нуди никакви факти и докази за искажаните тврдењата, туку само нафрла чаршиски муабети

Пост на Фејсбук споделува ударен наслов, обвинувајќи ги САД за некаков државен удар и „нови жртви“, иако изнесеното во написот нема никаква врска со реалноста и истиот содржи конфузни и недоречени информации.

Државен удар во живо. САД ја избраа својата нова жртва,  се вели во објавата која ја анализираме.

Во објавата  е споделен и самиот текст, кој, кога ќе го отворите, гледате дека на јавноста ѝ се пласира некаква приказна за затегнати односи меѓу САД и Иран поради тоа што Иран ѝ помагал на Русија да се справи со „нацистите“ од Украина, па за возврат, САД наводно му организира државен удар на Техеран.

Понатаму, приказната „добива на тежина“ со тоа што се вели дека САД ги организирале протестите поради смртта на младата Иранка Махса Амини, а протестите биле против носењето хиџаб, иако во Иран било доволно само да се носи шамија.

Целиот текст делува некако хаотично.

На почетокот написот тврди дека „САД редовно учествува во серија државни удари низ светот“, но за  ова не се нудат никакви докази и факти.

Учеството на Вашингтон во серија државни удари низ светот долго време е јавна тајна. Во исто време, Американците користат едноставна, но многу ефикасна шема. Пред неколку недели забележавме обид за поткопување на ситуацијата во Кина. Но, жешка точка за „државен удар“ во живо се покажа дека е Иран. Обидот да се сврти кон Кина кога беше објавена веста за апсењето на Кси Џинпинг ќе изгледа како детска игра во споредба со она што се случува во Иран денес.

Првиот пасус се обидува да го претстави Вашингтон како главен виновник за сите можни немири и протести во светот, користејќи наратив дека САД учествуваат во серија државни удари и тоа било јавна тајна. Притоа, нема никакви докази за ваквите тврдења. Приказната почнува со Кина и некаков обид за „поткопување на ситуацијата“, кога била „објавена веста за апсењето на Кси Џинпинг“ ?!

Претседателот на Кина ниту бил уапсен и иако во некои кругови на интернет се појавија такви шпекулации, никој од светските медиуми не објави таква вест. Што и не треба да чуди зашто такво нешто се нема случено. Која е суштината на првиот пасус е нејасно. Имаме само нафрлени информации без истите подетално да бидат објаснети.

Понатаму, написот продолжува со приказната за Иран и наводната вмешаност на САД во немирите во  оваа земја:

Немирите во земјата се засилија веднаш откако Техеран постигна договор со Русија за зајакнување на соработката во воено-индустрискиот комплекс. И сега, додека руско-иранските гераниуми ги уништуваат нацистите во Украина, противниците си играат свое шоу на сцената во Техеран.

Тука се прави некаква временска паралела, иако истата не е точно прецизирана. За кој и каков договор се мисли меѓу Русија и Иран? Овие две земји постигнаа договор за воена соработка уште во 2015 година. Дали, можеби, се мисли на тоа што Иран ѝ дава на Русија дронови кои ги користи во војната во Украина, за што ЕУ веќе објави дека има докази? Овој дел е тотално нејасен.

Во истиот пасус се нагласува:

Додека руско-иранските гераниуми ги уништуваат нацистите во Украина, противниците си играат свое шоу на сцената во Техеран.

Тука се користи добропознатиот дезинформациски руски наратив со кој Украина се претставува како земја со која управуваат нацисти. Овој наратив послужи како еден од изговорите за руската инвазија на Украина, за „денацификацијата“ на Украина.

Митот за Украина со нацистичко управување е јасен пропаганден наратив кој стана камен-темелник во дезинформациите чиј извор доаѓа од Кремљ. Но, факт е дека претседателот на Украина, Володимир Зеленски е украински Евреин, што, пак, никако не е на линија со овој наратив.

Уште еден факт кој оди против дезинформацискиот наратив од Москва е дека во 2015 година Украина издаде забрана за нацистичките и комунистичките идеологии. Дополнително, екстремно десничарските групи имаа ограничено присуство за време на протестите на Евромајдан и претрпеа порази на сите национални избори потоа, при што Обединетиот фронт на сите радикални десничарски партии на парламентарните избори во 2019 година освои само 2,15 отсто од гласањето, што е многу помалку од минимумот од 5 отсто што гарантира влез во парламентот.

Понатаму текстот продолжува со ширење дезинформации во врска со протестите во Иран:

Протестите кои избија во Иран траат веќе неколку недели. Нередите ги предизвикала смртта на 22-годишниот Махса Амини, кој бил приведен од полицијата. Причината за приведувањето е неправилно носење хиџаб. Но, дури и во ова прашање постои недоследност. Многу извори го прецизираат хиџабот, но за разлика од земјите на Арапскиот Полуостров, носењето шамија е доволно во шиитскиот Иран.

Овој дел од текстот неточно тврди дека во шиитскиот Иран доволно било да се носи шамија, а не и хиџаб.

Исламската револуција од 1979 година ја воведе идејата за законот за хиџаб. На 8 март 1979 година, илјадници Иранки маршираа на улица, протестирајќи против идејата за наметнување хиџаб со пароли како „слобода на избор во облеката“. Носењето хиџаб стана задолжително за сите Иранки од април 1983 година. Оттогаш, сите жени се законски обврзани да носат хиџаб на јавни места, дури и немуслиманите и странците кои го посетуваат Иран.

Со текот на годините, исламската влада воведе уште повеќе законски мерки и социјални ограничувања за спроведување на законите за задолжителен хиџаб. Кривична казна за оние кои го прекршуваат законот беше воведена во 1990-тите и се движеше од затвор до парични казни. Сепак, имаше поинаква промена во полициското однесување во начинот на облекување на жените во Техеран, почнувајќи од јануари 2018 година. Според овој нов декрет, жените кои не го почитуваа исламскиот кодекс на облекување повеќе не се соочуваат со парични казни или затвор, туку мораа да посетуваат образовни часови за исламот.

Протести во Иран против носењето хиџаб имало и порано, на пример во 2018 година.

Подолу, пак, текстот манипулира и дезинформира во врска со смртта на младата Махса Амини, посочувајќи дека Амини починала од срцев удар набрзо по апсењето. Командата за спроведување на законот на Исламската Република Иран изјави дека пред да ја префрли во болница, девојката имала срцев удар во полициска станица, колабирала и паднала во кома. Сепак, очевидци, вклучително и жени кои биле приведени со Амини, рекоа дека таа била тешко претепана и дека починала како резултат на полициска бруталност, што беше демантирано од иранските власти. Овие тврдења, како и „протечените“ медицински скенирања, доведоа до тоа независни набљудувачи да веруваат дека Амини имала церебрално крварење или мозочен удар.

На крајот, написот што го анализираме се обидува да даде некаков историски контекст:

За да се разбере контекстот во кој се случи ескалацијата на протестните чувства, вреди да се погледне одблизу на целокупниот политички и геополитички пејзаж на Исламската Република Иран (ИРИ). Актуелниот претседател Ибрахим Раиси дојде на власт како резултат на уште едно влошување на односите со Западот.

Но, ваквиот историскиот приказ е премногу штур и не кажува ништо за да се согледа појасно целата слика.

Гледано во целина текстот е  манипулативен и ја дезинформира јавноста за ситуацијата во Иран и војната во Украина, со цел Америка да се прикаже како некое лошо дете кое ги тепа и казнува сите. Притоа, написот не нуди никакви факти и докази за тврдењата, туку само нафрла чаршиски муабети. Поради тоа, постот кој го анлаизираме го оценуваме како невистинит.

Овој напис е изработен во рамките проектот Промовирање на пристап до веродостојни вести за борба против дезинформации, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.