Креативната кавадарчанка Роса Мицајкова: Волнените рачни изработки се благодет од природата

Волната од која што вештите раце на нејзината мајка создавале гардероба, додека Роса Мицајкова била дете, и неа ја поттикнале на творештво непосредно пред да се пензионира.  Волнените џемпери, блузи, елеци, капи, шалови, ракавици со кои таа и нејзините најблиски израснале и денеска ги чува како спомен од мајка си. Тоа се вредни рачни изработки, создавани во првата половина на 19 век, кога македонските жени вешто умееле да ги внесат највпечатливите и најпрепознатливи македонски мотиви. Исто како и мајката на Роса.  

Мицајкова е ракотворка од Кавадарци. Максимално посветена вешта жена на рачни изработки којашто од волна создава модерни производи како што се и топлинки, брошеви и декоративни подароци. Мицајкова вели дека токму предностите што секој може да ги почувствува кога на себе носи парче облека од природен материјал станале нејзина животна преокупација . Всушност тоа ја мотивирало  пред да замине во пензија добро да размисли како може да ја осовремени изработката на ракотворби од волна и при тоа производите да бидат интересни и посакувани како од помладите така и од децата.

-Луѓето во минатото многу често користеле волна за изработка на парчиња облека бидејќи природниот производ е одличен термички изолатор. Моја инспирација беше мојата мајка. Таа многу посветено ни плетеше парчиња облека. Како деца, ние, ги носевме со големо задоволство. Дел од нив сеуште ги чувам како спомен и на мајка ми и на моите детството и младински денови. Знаете, јас многу често ги гледав пред да ми дадат инспирација, да ме поттикнат добро да размислам, да истражам и да ја изберам техниката филц на која целосно и се посветив, рече Мицајкова.

На прашањето што всушност преставува филц, Мицајкова, ни појасни дека е благородна техника доколку имате трпение и слободно време да ја работите.

-Идеите и инспирацијата можат да бидат сестрани. Со помош на волната можете да изработите блузи, џемпери, понча, шалеви, капи, беретки, брошеви, ташни, како и разни парчиња на декоративни сувенири. Техниката флиц преставува соединување на волнени влакна за крајниот производ да биде неткаен текстил. Исто така ја користам и техниката нуно флиц, за којашто се потребни дополнителни природни материјали како свила или вискоза. Значи со помош на вода, сапун и моите две раце ги соединувам волнените нишки. Работам и со обоена волна. Комбинирам складни бои и создавам предни делови од џемпери или блузи, потоа ракави, околувратници и манжетни за на крај да ги соединам.Но не да ги шијам туку да ги соединувам. Избирам модели и со помош на мојата креативност изработувам разни рачни производи.  Полека ја создавав палетата на волнени производи. Почнав со шалеви, наметки, блузи, џемпери па продолжив со понча, а сега создавам и топлинки, капи и беретки. Да, сосема сте во право кога велите дека потребно е големо трпение но според мене од пресудно значење сепак е љубовта кон ракотворбите. Времетраењето на изработка е секојпат разлино, во зависност од производот, колку е обемен како и од дизајнот. Дел од производите се готови за неколку часа но постојат и такви на кои им посветувам и по една недела, додаде Мицајкова.

Особено интересни за младите луѓе се нејзините рачни изработки подготвени преку техниката нуно флиц. Тоа се покажа и на базарот, организиран од Центар за развој на Вардарски плански регион , минатиот месец,  во Велес.

-Многу млади луѓе покажаа интерес на овој базар за моите производи. Тоа е реткост. Задоволна сум што како дел од  групата креативни жени или „Креативки“ на велешката Фондација „Фокус“ имав можност да присуствувам на базарот. Такви манифестации почесто треба да се одржуваат затоа што се мелем за рачните изработки на сите ракотворци. И тие единствено ни влеваат потстрек да не запреме да твориме. Додека ги продавав дел од изработките ги анализирав девојките и жените коишто ги купуваа. Тоа беа личности кои имаа потреба од природна топлина. Но, бидејќи производите се создадени со огромна љубов, верувам дека ќе им пренесат дополнително, многу позитивни вибрации. Сите тие оваа зима ќе го почувствуваат природниот благодет. Во тоа сум уверена, додаде Мицајкова.  

Оваа вешта жена ни откри дека пред неколку  години била дел од проект  на Фондација „Фокус“ од Велес. Се вклучила сосема на крајот но сепак успеала  да го усоврши своето знаење. Преку овој проект запознала многу нови пријателки, ракотворки, со кои  до денешен ден е во контакт. Заедно посетуваат базари, иако во државата ретко се организираат, на кои ги промовираат своите производи и во взаемни разговори разменуваат мислења.  

-Јас и моите пријателки „Креативки“ со задоволство би помогнале доколку има млади луѓе коишто би покажале интерес за работа, како со флиц така и со другие техники, застапени во македонското ракотворење. Несебично би го споделила сето свое знаење и искуство со нив, рече Мицајкова.

Ракотворбите од волна  на оваа вредна жена од Кавадарци,  засега освен на личниот фејсбук профил, нема друго место каде можат да се видат. Затоа Мицајкова како приоритетна ја чувствува потребата од нивна промоција и продажба. Таа сама не може да вложи средства за да отвори „Онлајн продавница“ и нема интернет вештини. Затоа го преферира традиционалниот начин на промоција како што се сувенирниците. А нив како и да ги нема или таму каде што се отворени не и се достапни. Мицајкова засега порачките единствено ги прима преку Фејсбук, поточно на месинџер. И таа како и останатите ракотворци се надева на почести и побројни базари како и на помош, за лични промоции.

Божана Ќулафкова