Велешанецот Боре Левков – пет децении фотограф и градски хроничар
Со фотографскиот апарат се дружи од својата петнаесет годишна возраст, ги фотографираше сите значани личности за родниот град, ги овековечи настаните кои се случуваа на велешките маала, сокаци, улици, пред спомениците и институциите. Голем е бројот на граѓани чии ликови на црно белите фотографии стојат во неговата архива. Семејниот фотограф и градскиот хроничар Боре Левков одбележа вреден јубилеј, пет децении од својата фотографска кариера. Го помнат помладите и не го заборавиле постарите сограѓани затоа што во нивните семејни албуми стојат фотографиите што ги направил Фото Боре. Тоа е препознатливото име, прекарот за човекот кој им овозможил токму преку фотографиите да се потсетат како изгледале кога биле бебиња и деца, тинејџери, се до возрасни и зрели луѓе. А без фото Боре не започнуваше ниту една официјална манифестација во Велес.
Светкањето на блицот од неговиот фотографски апарат го означуваше почетокот на настаните и случувањата во градот. Фотографот никогаш не задоцни затоа што темпераментниот велешанец пред време излегуваше од зградата на Народниот музеј и секогаш стигнуваше прв пред сите.
„ И претходно. Таква навика стекнав уште од времето на работењето кај мојот мајстор Душко, во велешката чаршија. Ми ги вративте сеќавањата на тој период од мојот живот. Јас чирак а во Велес доаѓа тогашниот претседател на Југославија, Јосип Броз Тито , поточно во 1967 година. Јас го фотографирав кога се симна од лимузината на плоштад Сармаале пред хотелот Интернационал. На црно белите фотографии го овековечив неговото присуство во нашиот град. Тие моменти се случуваа кога зад себе го имав веќе двегодишното сликарско искуство а бев гимназијалец. Тогаш летниот распуст се минеше во изучување на занаети. Наместо одмор ние учевме а јас одбрав да научам да фотографирам,“ рече мајстор Боре.
Соседот на познатото грнчарско семејство Левкови, Андон Нестор, бил човекот што дошол едно попладне во нивниот дом каде испил кафе, поразговарал со родители и го однел гимназијалецот во дуќанот на фотографот Душко. Таму младото момче ги минело првите десет години во учење го занаетот.
„Имав среќа да учам занает кај добар мајстор. Тој пак занаетот го испекол кај уште подобар мајстор. Зборувам за фотографот Дамаскин. Кога јас го учев занаетот на спротивната страна на улицата во старата чаршија беше студиото на мајстор Љубе Манушев, син на Дамаскин. Тогаш особено беше значајно да се совлада сликарската техника ретуширање. Јас тоа го усовршив лесно а за мојот успех разбраа сите па затоа еснафот ме призна за фотограф. Напредував брзо,“ рече мајстор Боре.
Чиракот брзо учел. Паралелно и гимназија и занает. Го завршил образованието и уште кратко време потоа му било потребно за да се стекне со квалификацијата мајстор за фотографија. Тогаш за него се отвориле вратите на Народниот музеј. Институцијата имала потреба од фотограф. Мајстор Боре ја прифатил понудената работа.
„ Во 1974 година ја фотографирав целата свеченост на тргнувањето на Штафетата на младоста од велешка Топилница. Две години подоцна се вработив како фотограф во Народниот музеј во Велес. Додека работев во таа институција ги фотографирав првиот македонски претседател Киро Глигоров, многу други државници, сите свечени и редовни седници на општината, одборниците, советниците и пратениците,“ рече мајстор Боре.
Со апаратот во раце марка „Практика“ со кој аналогно се фотографираше и се вадеа слики од филм со триесет и шест пози мајстор Боре сликал во Велес и патувал низ градовите на цела поранешна Југославија. Темпераментот и немирниот дух и пред се неуморниот карактер го поттикнале да оствари уште една животна цел, да отвори и приватно фото студио во родниот град.
Тогаш најчесто ги купувал материјалите од професионалната продавница во Загреб, на улицата „Хондлова“ број 2, како и од Белград. Таму ги набавил и првите машини за изработка на фотографии. Мајстор Боре купувал и фотографски апарати, „Практиката“ ја заменил со за тогаш најпрофесионалната „Лајка“, а подоцна како професионалец почнал да работи со јапонските марки „Никон“ и Канон“, што ги користи до ден денеска.
„Овој период е веќе почеток со работа на мојата приватна фирма. Го отворив фото студиото „Весна“ и затоа многу често патував и следев се што беше новина на саемите во Минхен. Во 1978 година се вработив а во 2000 година ја напуштив работата во Народен Музеј и целосно му се посветив на приватниот бизнис. Со колегата Трајче од Штип не пропуштивме ниту еден саем за фотографски апарати и материјали. Заедно и во исто време ги купивме првите машини за изработка на колор фотографија и ги донесовме во нашите студија во Велес и во Штип. Тогаш тоа беше првата машина за изработка на колор фотографија во Велес. Потоа цел на нашите патувања, се разбира професионални, беше најголемиот саем во Келн, и набавката на што посовремени машини и квалитетни материјали за изработка на фотографии,“ рече мајстор Боре.
Тој е сведок на промената, од аналогна на дигитална технологија, во фотографската дејност. Веродостојно ги раскажува моментите кога дигиталната опрема го скратила времетраењето на изработката на фотографиите во негото студио. Пократко време и поквалитетниот производ со кој особено биле задоволни граѓаните.
„Тоа ни го овозможија фотографските апаратите и машини на брендот Коника. Колегата Трајче беше претставник за Македонија и јас во периодот од 2000 до 2006 година ги направив првата па потоа и втората машина со дигитален софтвер, за изработка на професионална фотографија. Значи да го следам технолошкиот развој. Првата машина ја купив во 2002 година а втората четири години подоцна,“ рече Левков.
Градскиот фотограф од тогаш па се до 2015 година постојано ги следи и ги применува сите новитети во професијата. Се така до лани кога мајстор Боре замина во пензија но, не го остави фотографскиот апарат туку и понатаму се дружи со него и присутен е на сите настани во Велес. Тој сега, исто како и порано, е верен соработник на новинарите. Фотографира и за нив, за своите пријатели, со кои помина голем дел од својот живот на разни настани и случувања во градот. Мајстор Боре, градскиот фотограф и хроничар на Велес, разговорот го заврши токму со сеќавањата за соработката со новинарите како Перо Трајков, Стоилко Андреевски, Љубе Ивчев, Никифор Смилевски како и со новинарите од поранешното градско Радио Велес кое важи за расадник на новинарските пера во Велес.
Убавка Јаневска