Мистерија за планетата Нептун, меѓународен спор и посебни истражувања
Планетата Нептун – за која повеќето астрономи сега сметаат дека е најоддалечената голема планета во нашиот Сончев систем – била откриена користејќи математика и телескоп.
Јохан Готфрид Гејл, Ирбен Жан-Џозеф Леври и Џон Куч Адамс работеле независно за да помогнат во откривањето на оваа планета во 1846 година. Нивната посебна работа за пронаоѓање на Нептун довела до меѓународен спор во кој било утврдено кој е вистинскиот откривач на најоддалечената планета во Сончевиот систем.
Нептун не може да се види без телескоп. Нејговото откритие не е направено само со помош на телескоп. Дошло од анализа на податоците на астрономите поврзани со орбитата на Уран. Астроном забележа отстапувања во набљудуваната позиција на Уран наспроти предвидената позиција; планетата не била точно онаму каде што математички било предвидено.
Многу популарни научници од тоа време се обиделе да го објаснат отстапувањето на Уран од предвидената орбита. Една од идеите била дека можеби Њутновиот закон за универзална гравитација престанал да функционира или дејствувал поинаку на толку големи растојанија од Сонцето.
Под претпоставка дека гравитацијата дејствува исто во целиот универзум (а денес гравитацијата се смета за постојана и една од четирите основни сили на нашиот универзум), што можело да предизвика отстапувања во орбитата на Уран?
Проблемот со орбитата на Уран предизвикал астрономите да разговараат за друга можна планета надвор од неа. Францускиот астроном Ирбен Леври започнал да користи математика за да се обиде да ја лоцира позицијата на мистериозната планета во јуни 1845 година.
На овој проблем работел и Британецот Џон Куч Адамс. Ниту еден од нив не знаел за пресметките на другиот. На 23 септември 1846 година, Гејл ги искористил пресметките на Левриер за да го пронајде Нептун само 1° од предвидената положба на Леврир.
Планетата тогаш била на 12° од предвидувањата на Адамс.
По откривањето на Нептун, настанал меѓународен спор за тоа кој е „вистинскиот“ откривач на новата планета, Леври или Адамс. Овој конфликт е влошен со постојните политички тензии меѓу Франција и Велика Британија. Денес, и тие – и Гејл, кој бил првиот што свесно ја виде новата планета со телескоп – се заслужни за откритието.
Иронично, се покажало дека и Леври и Адамс имаа многу среќа. Нивните предвидувања точно го посочиле растојанието на Нептун околу 1840-1850 година. Ако ги извршеле своите пресметки во друго време, и двете проектирани позиции ќе биле исклучени. Нивните пресметки би ја предвиделе положбата на планетата само 165 години подоцна или порано, бидејќи на Нептун му се потребни 165 години за да орбитира еднаш околу Сонцето.
На пример, се зборува дека големиот астроном Галилео, користејќи еден од првите телескопи, го снимил Нептун како слаба ѕвезда во 1612 година. Ако ја гледал планетата неколку недели, ќе го забележел нејзиното необично движење.
